Τι είναι το κάταγμα του σκαφοειδούς οστού;

Το κάταγμα του σκαφοειδούς οστού αναφέρεται στο σπάσιμο 1 μικρού οστού που βρίσκεται στον καρπό μας. Είναι από τα πιο συνηθισμένα κατάγματα, ενώ παράλληλα αποτελεί το 5% των καταγμάτων που συμβαίνουν στο ανθρώπινο σώμα.

Ο τραυματισμός αυτός προκύπτει συνήθως μετά από πέσιμο και στήριξη στην παλάμη, όπου κατά την πτώση χρησιμοποιήσατε το χέρι σας τεντωμένο για να αποτρέψετε την επαφή σας με το έδαφος ή από δυνατό χτύπημα στο σκαφοειδές. Η παλάμη δέχεται όλο το βάρος σας με αυτόν τον τρόπο και το σκαφοειδές οστό υφίσταται κάταγμα.

Η θέση του κατάγματος στο οστό μπορεί να διαφέρει. Το σπάσιμο μπορεί να εντοπίζεται στο κεντρικό, στο μέσο ή στο περιφερικό τμήμα του οστού, με πιο συχνή την περίπτωση του κατάγματος στη μεσότητα.

Κάταγμα Σκαφοειδούς Οστού – Συμπτώματα

Δεδομένου ότι το σκαφοειδές οστό βρίσκεται από τη μεριά του αντίχειρα, θα παρατηρήσετε εκεί τα συμπτώματα αλλά και στη θέση του οστού.

•  Πόνος (Μπορεί να γίνεται πιο έντονος όταν κινείτε τον αντίχειρά σας)
•  Πρήξιμο
•  Δυσμορφία καρπού
•  Περιορισμένη κίνηση του καρπού

Μπορεί να παρατηρήσετε ελαφρύ πόνο χωρίς κάποια δυσμορφία και να θεωρείτε πως δεν είναι κάταγμα. Αν ο πόνος επιμείνει για πάνω από 24 ώρες, καλό θα ήταν να επισκεφθείτε έναν εξειδικευμένο ιατρό.

Διάγνωση κατάγματος σκαφοειδούς οστού

Κλινική εξέταση

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός σας θα πάρει ένα ιατρικό ιστορικό και θα σας ζητήσει να περιγράψετε τα συμπτώματά σας και τον τρόπο που συνέβη ο τραυματισμός. Στη συνέχεια θα εξετάσει τον καρπό σας αναζητώντας για:

•  Πρήξιμο
• Μώλωπες
•  Απώλεια κίνησης
• Ευαισθησία ειδικά στην «ανατομική ταμπακοθήκη», την περιοχή δηλ. που βρίσκεται στη ρίζα του αντίχειρα

Ιατρικές εξετάσεις

• Απλές ακτινογραφίες: Είναι βασικές για την αρχική προσπέλαση ενός πιθανού κατάγματος σκαφοειδούς και δείχνουν εάν τα σπασμένα κομμάτια του οστού έχουν μετατοπιστεί. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις, ένα κάταγμα σκαφοειδούς δεν απεικονίζεται αμέσως σε μια ακτινογραφία. Έτσι, στην περίπτωση που έχετε πόνο θα πρέπει να προστατέψετε το χέρι σας με έναν ειδικό νάρθηκα ή γυψεπίδεσμο και να αποφύγετε δραστηριότητες που μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω τραυματισμό.
• Μαγνητική Τομογραφία (MRI): Απεικονίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τα οστά και τους μαλακούς ιστούς στον καρπό σας και κατά συνέπεια μπορεί να φανεί ένα κάταγμα σκαφοειδούς πολύ πριν από την απλή ακτινογραφία.
• Αξονική τομογραφία (CT): Η αξονική τομογραφία μπορεί να βοηθήσει στην ανάδειξη ενός κατάγματος σκαφοειδούς, καθώς και στην παρεκτόπιση που έχουν τα σπασμένα κομμάτια. Ο γιατρός σας θα χρησιμοποιήσει πληροφορίες από την CT για να καθορίσει τη θεραπεία.

Αντιμετώπιση κατάγματος σκαφοειδούς οστού

Ανάλογα με το είδος του κατάγματος, αποφασίζεται και ποια είναι η καταλληλότερη θεραπεία. Βασικό ρόλο στην απόφαση αυτή παίζει και η πιθανότητα διαταραχής της αιμάτωσης του οστού που επιδρά αρνητικά στο να κολλήσει το κάταγμα.

Μη επεμβατική θεραπεία

Κάταγμα κοντά στον αντίχειρα: Το κάταγμα του σκαφοειδούς οστού κοντά στον αντίχειρα (περιφερικού τμήματος) απαιτεί τον περιορισμό των κινήσεων και κατάλληλη προστασία του χεριού. Ο ιατρός μπορεί να σας τοποθετήσει έναν νάρθηκα για το κάταγμα σκαφοειδούς που θα καλύπτει την περιοχή της παλάμης και του πήχη, καθώς και τον αντίχειρα. Η καλή αιμάτωση της περιοχής σε συνδυασμό με τις παραπάνω ενέργειες θα οδηγήσει στην επούλωση εντός μερικών εβδομάδων.

Κάταγμα κοντά στον πήχη (κεντρικού τμήματος): Αν το κάταγμα εντοπίζεται στη μεσότητα του σκαφοειδούς ή κεντρικότερα, τότε η επούλωση μπορεί να είναι ακόμα δυσκολότερη, λόγω κακής αιμάτωσης. Αν ο ιατρός επιλέξει να σας βάλει νάρθηκα, τότε θα συμπεριλάβει εκτός από τον αντίχειρα, την περιοχή από την παλάμη μέχρι και λίγο πιο πάνω από τον αγκώνα. Αυτό συμβάλλει στην μεγαλύτερη σταθερότητα του κατάγματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο ιατρός σας μπορεί να εφαρμόσει έναν οστικό διεγέρτη, δηλ. να χρησιμοποιήσει υπερήχους ή ηλεκτρομαγνητικά κύματα για να διεγείρει την επούλωση του κατάγματος.

Επεμβατική θεραπεία

Αν το σκαφοειδές οστό έχει υποστεί κάταγμα στη μεσότητα, κεντρικότερα ή τα σπασμένα κομμάτια έχουν μετατοπιστεί από τη θέση τους, τότε μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση, με στόχο τη σταθεροποίηση του κατάγματος και την ταχύτερη επούλωσή του.
Η εγχείρηση του σκαφοειδές οοστού μπορεί να γίνει με περιοχική ή ολική αναισθησία, με μικρή ή μεγάλη τομή, χρήση ή μη ακτινοσκοπικού μηχανήματος και μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση βιδών ή οστικού μοσχεύματος από άλλο μέρος του σώματος.

Αποκατάσταση

Ανεξάρτητα από το αν η θεραπεία σας είναι χειρουργική ή μη χειρουργική, ίσως χρειαστεί να φορέσετε νάρθηκα έως και 6 μήνες ή έως ότου το κάταγμα σας επουλωθεί. Σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα κατάγματα, τα σκαφοειδή κατάγματα τείνουν να επουλώνονται αργά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα πρέπει να αποφύγετε τις ακόλουθες δραστηριότητες:

• Να σηκώνετε, μεταφέρετε σπρώχνετε ή τραβάτε βάρος μεγαλύτερο του μισού κιλού
• Ρίψη με τον τραυματισμένο βραχίονα
• Συμμετοχή σε αθλήματα επαφής
• Αναρρίχηση
• Συμμετοχή σε δραστηριότητες με κίνδυνο να πέσετε στο χέρι σας
• Χρήση βαριών μηχανημάτων ή κομπρεσέρ
• Το κάπνισμα (μπορεί να καθυστερήσει ή να αποτρέψει την επούλωση του κατάγματος)

Μερικοί ασθενείς έχουν δυσκαμψία του καρπού μετά από σκαφοειδή κατάγματα. Αυτό είναι πιο συνηθισμένο σε ασθενείς που φορούν νάρθηκα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή απαιτούν εκτεταμένη χειρουργική επέμβαση.
Είναι σημαντικό να διατηρείτε την πλήρη κίνηση των δακτύλων καθ’ όλη την περίοδο αποκατάστασης. Απαιτείται ένα πρόγραμμα άσκησης και ίσως χρειαστείτε έναν εκπαιδευμένο χειροθεραπευτή που θα σας βοηθήσει να ανακτήσετε όσο το δυνατόν περισσότερη κίνηση και δύναμη στον καρπό σας.

Επιπλοκές

1. Ανεπαρκής επούλωση του οστού («το κάταγμα δεν κόλλησε»)
   Το πρόβλημα είναι πιο συνηθισμένο μετά από κατάγματα σκαφοειδούς, επειδή η παροχή αίματος στο οστό αυτό είναι προβληματική. Η καλή παροχή αίματος σε ένα οστό είναι πολύ σημαντική για την επούλωση των σπασμένων κομματιών.
   Εάν το κάταγμα δεν κολλήσει, ο γιατρός σας είναι πιθανό να προχωρήσει σε χειρουργική επέμβαση για να εισαγάγει ένα οστικό μόσχευμα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι οστικών μοσχευμάτων. Σε περίπτωση καθίζησης του κατάγματος, μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα ισχυρό μόσχευμα, πιθανώς από τη λεκάνη σας. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει ένα ειδικό είδος μοσχεύματος με δική του παροχή αίματος (αγγειούμενο μόσχευμα).
2. Ανάγγειος νέκρωση (οστεονέκρωση)
   Στα σκαφοειδή κατάγματα – ειδικά εκείνα στα οποία τα θραύσματα οστών έχουν μετατοπιστεί – η παροχή αίματος στο οστό μπορεί να διαταραχθεί. Εάν η παροχή αίματος σε ένα από τα θραύσματα μειωθεί σημαντικά ή χαθεί εντελώς, το θραύσμα αυτό του οστού δεν θα παίρνει αρκετά θρεπτικά συστατικά και τα κύτταρά του θα πεθάνουν (οστεονέκρωση), με αποτέλεσμα το οστό να μην επουλωθεί σωστά.
   Ένα αγγειούμενο οστικό μόσχευμα είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία σε αυτή την περίπτωση, με την προϋπόθεση ότι το κάταγμα δεν έχει υποστεί καθίζηση και δεν έχει αναπτυχθεί αρθρίτιδα στον καρπό.
3.  Αρθρίτιδα
   Με την πάροδο του χρόνου, εάν το κάταγμα δεν κολλήσει ή δεν αντιμετωπιστεί η οστεονέκρωση, μπορεί να δημιουργηθεί αρθρίτιδα στον καρπό. Η αρθρίτιδα του καρπού συμβαίνει λόγω της αποδιοργάνωσης του καρπού και παρατηρείται φθορά του χόνδρου στην άρθρωση, μερικές φορές μέχρι σε σημείο όπου τα οστά τρίβονται μεταξύ τους.

Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται διαδερμικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση ορισμένων καταγμάτων του σκαφοειδούς, με σκοπό να παρέχουν σταθερή οστεοσύνθεση του κατάγματος, χωρίς να διαταραχθεί η τόσο σημαντική αιμάτωσή του. Με τη βοήθεια ακτινοσκόπησης και μέσω μιας μικρής οπής γίνεται η τοποθέτηση μιας μικρής βίδας που σταθεροποιεί το κάταγμα και ευνοεί την ταχύτερη επούλωση, όπως φαίνεται και στην ακόλουθη περίπτωση.

Διαδερμική οστεοσύνθεση με 1 βίδα

Άνω άκρο

Ασθενής μετά από πτώση και στήριξη στο χέρι, ιατρός, με άμεση ανάγκη χρήσης του άκρου για την εργασία του.

Με κλειστή μέθοδο και χωρίς τομή, έγινε διαδερμική οστεοσύνθεση του κατάγματος μέσω οπής 3 mm και μετεγχειρητικά εφαρμόστηκε αφαιρούμενος νάρθηκας σκαφοειδούς.

Επιτυχής πώρωση του κατάγματος.