Τι είναι η ρήξη μηνίσκου του γόνατος;

Η ρήξη μηνίσκου είναι ένας συχνός τραυματισμός που συμβαίνει στην άρθρωση του γόνατος. Το γόνατο είναι μια άρθρωση τύπου «μεντεσέ» (όπως η άρθρωση του αγκώνα), η οποία αποτελείται από τα εξής οστά: μηριαίο, κνήμη και επιγονατίδα, τα οποία καλύπτονται από χόνδρο (χρώματος άσπρου). Μεταξύ τους παρεμβάλλονται οι μηνίσκοι (έσω μηνίσκος και έξω μηνίσκος) και όλα αυτά σταθεροποιούνται με τη βοήθεια συνδέσμων και τενόντων.

Ο μηνίσκος είναι μια ημισεληνοειδής ελαστική δομή, που αποτελείται κυρίως από νερό και ίνες κολλαγόνου. Η συμβολή του μηνίσκου στη σωστή λειτουργία της άρθρωσης του γόνατος είναι σημαντική, καθώς της προσδίδει σταθερότητα και απορροφά τα φορτία και τους κραδασμούς που υφίσταται η άρθρωση, προστατεύοντας την από τραυματισμούς.

Γιατί συμβαίνει η ρήξη μηνίσκου;

Η ρήξη μηνίσκου είναι ένας τραυματισμός που συμβαίνει όταν στροφικά ή/ και συμπιεστικά φορτία ασκούνται στην άρθρωση του γόνατος και υπερβαίνουν την αντοχή του μηνίσκου.

Συνήθως οι επαγγελματίες αθλητές, αλλά και όσοι ασχολούνται με τον αθλητισμό ερασιτεχνικά αντιμετωπίζουν αυτόν τον τραυματισμό. Αθλήματα επαφής, όπως το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ, ή αθλήματα που περιλαμβάνουν έντονες περιστροφές, όπως το τένις, αυξάνουν τον κίνδυνο για τραυματισμό (οξεία βλάβη). Ωστόσο, είναι πιθανό να υποστούν ρήξη και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας εξαιτίας της χρόνιας βλάβης και της εκφύλισης του μηνίσκου.

Έτσι, η ρήξη μηνίσκου συμβαίνει είτε μετά από βίαιη στροφική κίνηση κατά τη διάρκεια αθλοπαιδιών, είτε στα πλαίσια εκφύλισης από κάκωση χαμηλής βίας, όπως πχ. μπορεί να συμβεί σε έναν χορό ή μετά από βαθύ κάθισμα, αλλά και με απλές δραστηριότητες, όπως το απλό γονάτισμα, το κάθισμα οκλαδόν και η άρση μεγάλου βάρους με λυγισμένα γόνατα. Να σημειωθεί εδώ, ότι ο μηνίσκος έχει αιμάτωση μόνο στην περιφέρειά του, που σημαίνει ότι οι ρήξεις του δεν επουλώνονται παρά μόνο αν αφορούν την περιφερική ζώνη (red zone).

Αξίζει επίσης να επισημάνουμε ότι η παχυσαρκία επηρεάζει καθοριστικά την άρθρωση του γόνατος, εξαιτίας της μεγαλύτερης πίεσης που της ασκείται. Κατά συνέπεια, η ρήξη μηνίσκου είναι συχνότερη σε υπέρβαρα άτομα.

 Πως γίνεται η διάγνωση της ρήξης μηνίσκου;

Η λήψη ενός καλού ιστορικού, καθώς και η κλινική εικόνα του ασθενούς, συνήθως μαρτυρούν το πρόβλημα, κυρίως για το αν η βλάβη είναι οξεία ή χρόνια. Ωστόσο, επιβάλλεται να γίνει μαγνητική τομογραφία για να διευκρινιστεί ακριβώς το είδος της βλάβης.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ρήξης μηνίσκου;

1. Οξύς πόνος, ειδικά όταν προσπαθεί ο ασθενής να στρίψει το γόνατό του.
2. Οίδημα (πρήξιμο), λόγω παρουσίας υγρού στην άρθρωση (αίμα ή αρθρικό).
3. Δυσκαμψία έως και ακινησία (αίσθηση ότι το γόνατο «έχει κλειδώσει»- block).
4. Αίσθημα αστάθειας (κυρίως στις χρόνιες ρήξεις).

Πως αντιμετωπίζεται η ρήξη μηνίσκου;

Όπως αναφέρθηκε ήδη, η ρήξη του μηνίσκου μπορεί να εκδηλωθεί με ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα: 1) Πόνος, 2) Οίδημα (πρήξιμο) λόγω συλλογής υγρού (αίμα ή αντιδραστικό υγρό). Αυτό συχνά δημιουργεί αίσθημα πληρότητας στην οπίσθια επιφάνεια του γόνατος, λόγω δημιουργίας κύστης ιγνύος στον ημιμεμβρανώδη μυ (ή αλλιώς κύστης Baker όπως συχνά λέγεται). Παράλληλα, υπάρχει 3) Αδυναμία κίνησης (block) της άρθρωσης, συνήθως σε μεγάλη ρήξη σαν «λαβή κάδου» (bucket–handle). Όταν συνυπάρχουν και τα τρία, τότε η αντιμετώπιση είναι χειρουργική με αρθροσκόπηση γόνατος. Σε διαφορετική περίπτωση, ο ιατρός μπορεί αρχικά να συζητήσει με τον ασθενή ένα σχήμα εξατομικευμένης φυσικοθεραπευτικής αντιμετώπισης.

Η χειρουργική αντιμετώπιση της ρήξης μηνίσκου γίνεται αρθροσκοπικά (εισαγωγή οπτικής ίνας και κάμερας στο γόνατο δια μέσου 2 μικρών οπών διαμέτρου χιλιοστών), όταν η συντηρητική αντιμετώπιση (πάγος – ξεκούραση – φυσικοθεραπεία) δεν αποδίδει.

Γενικά, θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι οι ρήξεις του έσω μηνίσκου τελικά δεν αποφεύγουν το χειρουργείο, ενώ αντίθετα, οι εκφυλιστικές ρήξεις του έξω μηνίσκου πολύ συχνά αποκαθίστανται πλήρως, μετά από ένα σωστό πρόγραμμα αποκατάστασης και φυσικοθεραπεία.

Όσον αφορά την αρθροσκόπηση, αυτή είναι μια μέθοδος για τη διάγνωση και τη θεραπεία προβλημάτων των αρθρώσεων. Πρόκειται για μια τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας, η οποία υπόσχεται:

• Εξαιρετικά μικρές τομές (χιλιοστών)
• Ελάχιστο τραυματισμό των γύρω ιστών
• Ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου
• Ελαχιστοποίηση της παραμονής στο νοσοκομείο
• Ταχύτερη αποκατάσταση

Κατά την διάρκεια της επέμβασης, ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός εισάγει στο γόνατο μια οπτική ίνα συνδεδεμένη σε μια βιντεοκάμερα διαμέσου μιας ιδιαίτερα μικρής τομής.

Με τον τρόπο αυτό μπορεί να έχει οπτική επαφή με το εσωτερικό της άρθρωσης, το οποίο εμφανίζεται σε μια οθόνη βίντεο υψηλής ευκρίνειας (4K video). Ακολούθως, μέσω μιας άλλης εξίσου ελάχιστης οπής, γίνεται η εισαγωγή εργαλείων στην άρθρωση του γόνατος, τα οποία έχουν ως σκοπό, να αποκαταστήσουν το πρόβλημα του μηνίσκου («καθαρισμός»), καθώς και να αντιμετωπίσουν τυχόν άλλα συνυπάρχοντα προβλήματα μέσα στο γόνατο.

Χαρακτηριστικά δείχνονται οι παρακάτω εικόνες:

Όταν υπάρχει βλάβη του αρθρικού χόνδρου (φαίνεται στην κάτω αρθροσκοπική εικόνα με τα “νημάτια” υποκίτρινου χρώματος, αντί του φυσιολογικού γυαλιστερού άσπρου χόνδρου), τότε η ρήξη μηνίσκου μπορεί να έχει συμβεί σε έδαφος σημαντικής φθοράς της άρθρωσης (χονδροπάθεια). Στην περίπτωση αυτή, ενημερώνεται ο ασθενής για τα ευρήματα, καθώς και για την πιθανότητα να χρειαστεί στο μέλλον αντικατάσταση της άρθρωσης του γόνατος με τεχνητή πρόθεση, δηλ. ολική αρθροπλαστική γόνατος.

Ποια είναι η μετεγχειρητική πορεία;

Ο ασθενής δεν πονά καθόλου μετά το χειρουργείο, γιατί γίνεται έγχυση αναισθητικού μακράς δράσης μέσα στην άρθρωση του γόνατος. Λίγες ώρες μετά το χειρουργείο, σηκώνεται και βαδίζει με τη βοήθεια 2 βακτηριών (πατερίτσες), τις οποίες συστήνεται να κρατήσει για 3-4 μέρες μέχρι να νιώσει τελείως καλά το γόνατό του. Ενδείκνυται να τοποθετείται επίσης πάγος πάνω στην άρθρωση, ο οποίος παρέχει πολύ καλό αντιφλεγμονώδες αποτέλεσμα, είναι απλός και εύκολα διαθέσιμος. Συγχρόνως, ο ασθενής λαμβάνει από το στόμα απλά αναλγητικά τύπου παρακεταμόλης, για τη διαχείριση του πόνου μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο, παρόλο που είναι ούτως ή άλλως πολύ ήπιος. Ήδη από τις πρώτες ώρες της νοσηλείας του, ο ασθενής ενθαρρύνεται να κάνει ασκήσεις τετρακεφάλου μόνος του στο κρεβάτι, τις οποίες και συνεχίζει στο σπίτι του με απλά μέσα.

Μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές μετά από  αρθροσκόπηση για ρήξη μηνίσκου;

Οι επιπλοκές είναι μηδαμινές, αλλά σπανιότατα μπορούν να εμφανιστούν οίδημα, αιμάτωμα, φλεγμονή, παρόλο που με τις σύγχρονες αρθροσκοπικές τεχνικές σχεδόν δεν παρατηρούνται πλέον. Σημειώνεται επίσης ότι χρησιμοποιείται ειδική αντλία για την αρθροσκόπηση του γόνατος, κάτι που επιτρέπει την πολύ καλή ορατότητα της περιοχής, χωρίς να υπάρχει αιμορραγία. Έτσι αποφεύγεται η χρήση μέσων που σταματούν την αιμάτωση του σκέλους (ίσχαιμη περίδεση- tourniquet), με τα οποία είχαν παρατηρηθεί προβλήματα παλιότερα.

Ο  Ορθοπαιδικός Δρ. Γεώργιος Κασιμάτης  είναι μέλος της Ελληνικής Αρθροσκοπικής Εταιρείας και της  Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αθλητικών Κακώσεων, Χειρουργικής Γόνατος & Αρθροσκόπησης (European Society for Sports Traumatology, Knee Surgery and Arthroscopy- ESSKA). Ασχολείται ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με τις σύγχρονες αρθροσκοπικές τεχνικές, γιατί παρέχουν δυνατότητα ελάχιστης παρέμβασης, με εξαιρετικά μειωμένο μετεγχειρητικό πόνο, καθώς και γρήγορη αποκατάσταση των ασθενών